LEZING: DE DUINENABDIJ,
EEN RELIGIEUZE GROOTMACHT
VAN KOKSIJDE NAAR BRUGGE
De cisterciënzer Duinenabdij groeide in de 12de-13de eeuw van een eremietenvestiging in de duinen van Koksijde-Veurne uit tot één van de grootste abdijen van Vlaanderen. Honderden monniken en lekenbroeders beheerden omstreeks 1300 zowat 10 000 ha grondbezit van Noord-Frankrijk tot Zeeland en Engeland. De imposante abdij van het bekende Plan van Pourbus ging evenwel teloor in de troebele 16de eeuw, waarna de gemeenschap in Brugge belandde. De refuge van Ter Doest werd er uitgebouwd tot een nieuwe abdij, thans het Grootseminarie aan de Potterierei. Daar stimuleerde ze ook de devotie tot de derde abt, Idesbald.
Ter Doest was de enige dochterabdij van Ten Duinen, en ze wist die in 1624 in te lijven. Mét haar bezittingen rond Lissewege, de handschriften, de boeken… De bezittingen van beide abdijen in Zeeuws-Vlaanderen gingen later verloren aan de Oranje-dynastie, maar economisch bleef de Duinenabdij een grootmacht tot haar afschaffing tijdens de Franse Revolutie. Al poogden de Duinheren - met meer of minder succes - zoveel mogelijk te recupereren, en nadien religieuze instellingen te steunen, niet in het minst het nieuwe bisdom Brugge.
De lezing belicht de boeiende geschiedenis van de grote Duinenabdij, te Koksijde en daarna te Brugge. Het beheer van de bezittingen, opmerkelijk genoeg tot in de 18de eeuw soms door de religieuzen zelf, komt aan bod, de ontvangers en hun kleine kantjes, de verhouding tot de pachters, de mooie kaartboeken van de bezittingen. Intriges in de abdij of de merkwaardige opgraving van de vermeende Idesbald passeren kort de revue. Kortom: Ten Duinen als één van de grootste religieuze instellingen uit Vlaanderen, in zijn dagelijks bestaan.
Spreker Jan Van Acker (°1962, MA Geschiedenis KULeuven en MA Archivistiek VUB) is sinds 2011 wetenschappelijk medewerker historisch onderzoek aan het Abdijmuseum Ten Duinen in Koksijde. Voordien was hij verantwoordelijke Stadsarchief Veurne, diensthoofd Toerisme & Cultuur, of Cultuur & Erfgoed Veurne. Hij is auteur of mede-auteur van diverse publicaties over de Duinenabdij, haar bezit, de abten, w.o. de zalige Idesbald, en daarnaast van publicaties over Veurne en Veurne-Ambacht, vooral in het Ancien Regime. Hij is lid of bestuurslid van Biekorf, het Genootschap voor Geschiedenis, en Westhoek. Hij behaalde de gidsendiploma’s van Kortrijk en van Veurne-Westhoek.
VRAGEN OF OPMERKINGEN? Enkel via inschrijven@gidsenkringbrugge.com.
FOTO: Publiek Domein